Diberdayakan oleh Blogger.
RSS

NDUK-NDUK NUMPO TAMALO




U
ho duliu baradoa, kan banyoak nga talo ahengk. Dibanne uhuh umah nnak ahengk, kabanyakan sarudeu bee. Hee ilak asau talo ahengk. Kaluk idoak talo ahengk, paranang abih bibakeng kandek, ba-euk, simpo dan binatang laai. Adeileh keluarga usu kito inih duliu nga barada jageu, kaco dan ubek ahengk. Dibanne leh umang ahengk tadih. Lla nyei udoah umang, nyei lah balek kahengk. Dinding samantaro dibanne bee dingan tika buheuk. Bagasungk nye nyei alek ahengk  Yei manang idoak alek ahengkleh, kandek nga ba-euk ibei tarrauh!

Sahi nyei balek ahengk itiuh, patto kiru uku limo, adeileh tamu, nteh sapau nteh, nak numpo talo. Takung ugei ayang tadih, mah mandah marayau. Masu duliu adei mandah marayau. Mandah  marayau itiuh uho macurai; mala-malo nyei ibei. Dibanne nyuh sarupo antau nakung-nakung uho  padahai nyei nak macurai. Dikteuk nyuh pintau kituh nyei nak numpo talo. Kaluk kito bukoak pinteu, kumoah nyuh. Di samp[ing itiuh adei pulo mandah sabingk. Mandah sabingk itiuh, siang ahai. Nyei  nalik nannek nga marato ala sawoh atau ala sammok. Kaluk nyei suwo nna-nnek, dika-engk nyuh liyoi. Hii cangk, takung! Mmangk nye marato!.

  Dek karno siyang ngalli uho tuo tadih nak numpa talo, ilak mpang parangai,  mako  dibeeileh tadih! Ibei umoah uho tuo tadih basanda-sande ka dindi. Ditaggeu ntai tapi idik lamo lah basande pulo nyuh. Apo kato tua-umoah: heh, kayo mmangk basande! Tiko jadi dindi itiuh idik nyei kuangk! Samantaro bee! Basande ugei tadih, hee barabbeuk kawoah, tampah palauk ka batiu dan mataaileh. Karno ahai lah  malo, oleh uho umoah tadih  dibungkuhleh mayat uho tuo tadih dingan tiko,  dikabbengk ujung ka ujung, disande kek tanggei awoah.

Ahai tambah malo ugei. Anak uho umoah tadih ngamo bagiging ugei. Nga nnak tarruh ugei  ngaaih, kada-kadeng galloak takika-kikeh. Ditaggiu di ayang wa indiuk, dakdei nyei nideng. Loh bagiging iko wei inih! Kato ayang. Inih ahengk inih! Adei imo, kandek, baruwou dan macca-maco leh binatang imbei. Antau banyoak pulo maccang! Adei antu uleu, adei antu sakannyok, antu tiho, antu rakikak-rakiki, antu jibala aboa dan macco leh! Jangan-jangan mandah marayau nga ibei saging! He abih bareng kituh diambuik nyuh! Kato ayang. Tapi anangk nga gaddoa idik basu ditaggeu. Snyangk nte, dicukoik nyuh pulo aduik nga nak tideu, bagiging pulo Lah puah nye ayang wa indiuk naggiu dakdei nye nyei nangngang.. Kiru-kiru uku sableh malo itiuh, iyei tiba-tibei tadangnge uho ngattuk pintau:

Antau                     :  Nduk, nduk! Bukoak pintau!  Nduk, nduk! Bukoak pitau!
Tua Umoh            :  Sapau !
Antau                     :  Nduk,  nduk!  Bukoak  pintau!  Nduk,  nduk! Bukoak  pitau!     
                                Numpang  tamalo!
Tua Umoh            :  Kamai banyoak uhang umoah, Dik muangk tampaik!
Antau                     :  Kah pintau mbeuh ugei kamai tideu!
Tua Umoh            :  Pnoh  nye  kamai umoah!  Kloi  basusun  uho  tideu  umoah!              
                                Kamai kan gotong-ruyong  sahai tadih,  banyoak nye uhang!
                                Duu puluh uho adei umoah. Janta-janta gaddou!

Anangk uho umoah itiuh nga baruwei tadih, abih nga-a-nga-auk. Antau hah nak kumoah. Hii aku takung! Kato ayang. Bagiging dan nangaih ugei ala imbei tngah malo! Dangnge antau nteh mandah marayau lah tibei! Uho nga nak numpo talo itiuh yei mandah marayau nye,  duwu uho. Kaluk dibukoak uhuh pintau, nyei dapengk kumoah, cubeileh. Kada-kadeng yei tideu nyuh duliu nunggu uho umoah takallangk tapi kada-kadeng  langsung nyei ngancam uho umoah nga paho dan abih bara-bareng diambuik nyuh.  Barengleh nga abih agi unta, tapi kaluk nyawo dipupeuk nyuh pulo, apo jih?   Didangnging nyuh uho umoah ngato banyoak uhang, mako katakung nyuh leh. Dalam padu itiuh adei nyei nangngang uho umoah parabe:

Binui                      :  Wo!   Bareng   nga   bekabbengk   panjoa  tadih,   adei  awok  
                                moo kumoah?               
Lakoi                     :  Asau bareng lah akuh beei galeu tadih!
Binui                      :  Dakdu mpa-mpang bara panjoa itiuh. Cubei kalloi! Mano?
Lakoi                     :  Yei nye dakdei?
Binui                      :  Dakdei  nye!  Kaluk diambuik uho yei rugi nye kito. Barang 
                                mmah, sing, aleng itiuh.  Alau  ambek  kawoah!  Tasande ka 
                                dindi yeng!
Lakoi                     :  Wah, akuh idik tangngo. Pagi isak bee leh!

Adeileh mandah marayau, uho pancurai baruwei tadih nangngang uho umoah parabe. langsung nyei uwei naloik dan dapengkleh barang tadih dkek ka tanggei. Diambek barang itiuh, ditikung nyuh, suho mamukei dan suho karako. Dibeeileh bajala tangkah ala gallengk malam itiuh. Sambi barahi, apo kato nga mamukei: Yei balabu gaddoa nye kito sakalai inih! Kayo nye kito! Yei, kato nga karako. Harus kito bagi duweu barang inih! Yei lleh! Kato kantoi nga mamukei.

Bajaloa, bajaloa tarruh, nteh kano nteh. Pokoknye jeeuh dari uho, nak babageh hartu karun tadih. Puku limo pagi ahai mulai tarro. Nampokleh dek nga karako ngalli baya-bayeng kaki uho tajuleu ata aleng bungkusan nga ditika tadih. Apo kato nyei: Barangkali uho nga kito beei inih. Mano uho? Kato nga mamukei. Mma batambah kanco nyei bajaloa. Nga karako ntu kanco pulo. Lah uku limo satangngoh, lah tra iyeh ahai. Jalleh nye nga karako ngalli kaki uho tajuleu. Soh uho nye nga kito tika inih, kato nyei. Uho? Mma batambah barahi nga mamukei! Idik tallok nga karako nuhungk agih, mako dilappehleh barang tadih. Pio kaau marappeh! Kato nga mamukei sambi mangngaih! Kloi hoh! Nga kito beei inih bangki uho!  Dikloileh tadih, kiro iyei bangki uho nye. Takicahleh nyei uwei tadih. Macurai ugeileh! Awok llah mpak samala-malo nikung bareng, balabei nye asau, apo …… sakunung lah abih….

Uluk Ngoh, 17 Juli 2004
***

  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS

BARAMU BILEK





B
anyoak nannek nga panuhauk, nuhungk ayang atau indiuk. Titung puloleh kabarnye anak  janta nnak nga dalam carito inih. Sapau gleng anak inih, ntohleh, tapi uho ngimbeu nyei Bujang Panuhauk. Umur nyuh kiru-kiru tujuh  taau leh. Sangat nye nyei panuhungk ayang. Pagi-pagi lah diintai nyuh ayang nak ging ka sawoh atau kahengk. Kada-kadeng dikicah uhuh manno, dikato di indiuk ayang agi kayek duliu. Kaluk ayang ibei awoah, sannya-sannyangk diula leh di indiuk bareng ayang, karimpo, jak ka singangk. Kaluk takicah nining, he bahiya-hiyeng nyei nangaih, dihimbengk nyuh umoh nga batiu samu nyabbungk namu ayang wa indiuk. Titung nannik duliu mangngaih. Mining agi nannek ngimbengk umoh, samu nyabbungk namu ayang wa indiuk?.  
Nga sahai itiuh uho nak kahengk gutong-ruyong ngambik pamung. Uho nak manno bilek, bilik padi. Uho nak nabbou ahengk, nabba batang kayau. Karno itiuh uho ndoak nye moo anak tadih kahengk, takung ditingkah kayau. Tapi yei, lah puwah uho minaik, nyei ndoak nye tinggoa. Mako dibeeileh Ujang tadih. Ibei ahengk ditok uhuh nyei umoah, umah nnak. Mmangk nye kaau kawa-kawoh! kato ayang nyuh Uho nabbou, kaluk ditingkang nyuh mpa dakdu ampun agih. Matai! Jadi ugiuleh nyuh umoah tadih nyei uhang. Kada-kadeng ugui nyuh we tanto nglli uho banyoak tadih gawe.
Nga pagi lah sarasso uho nabbou, tapi adei kayu nga gaddoa nga lla beres. Udoah mako, uho ging pulo nabboa. Katiku kayu gaddoa itiuh boah, knu tingkoh leh ayang nyuh. Tok palauk dan matai. Panikleh uho. Bagasungk uho nguraih, palauk dikbengk uhuh dinga uto, ditamok aleng kii saha, langsung digotong samo-samo balek usiu. Karno karupang, mako tinggouleh Ujang tadih ahengk. Uho lah ibei usiu, lah malo ahai dakdei ugei uho tino anak nnak tadih tatinggou. Maklumleh uho panik.
Adeipun Ujang nga tinggoa ahengk tadih, lah uwah baimboa, dakdei uho nga nyawengk.  Ahai lah malo, nak nangaihpun takung. Pioleh uho ninggoa akau! kato nyei ala atoi. Uho nak munuh akau! Disaangkleh pintau dan tideu. Mano mbeuh nyuh takallangk, asau imo lah tibei bee nak makang awok. Hek aleh, mmangk nye panuhuk, kato nyei ulo ala atoi.
Dalam padu itiuh, kiru-kiru uku duu balleh malo, ibeileh uho ngattuk pitau. Ujang! Bukoak pintau, bukoak pintau! Knok bajiu lakkah, mmoh kito balek usiu! Takanjengk Ujang, ditasangkleh: sapau awoah itiuh? Pio ibei tangngah malo? Akau Jang, ayang kaah. Lakkah bukoak pintau, kito balek mining l;eh! Idik parlu akau kumoah! Dek ayang nga ngimbeu, patuhleh anak tadih. Knok bajung, langsung kuwoi dan truhleh balek. Bajaloa ala gallengkleh tadih. Suleu dakdei tapi ahai tra-tra sabeuk. Nyei mamukei ayang balakou. Idik jeeuh bajaloa tadih, lah manyanyi uho nga karako:

Caddek, caddek, baramu bilek caddek

Lah matai caddek dihimpik kayau caddek

Palauk baapaik nga uto caddek 

Caddek, caddek, baramu bilek caddek
Lah matai caddek dihimpik kayau caddek
Palauk baapaik nga uto caddek  [1]

Pio awok ribungk ayoh! Kato Ujang. Tngah malo inih ayoh, akau takung. Hah, dak apo Ujang! kato uho nga karako. Langngo agih kito inih, ilak ugei adei paraming. Manyanyi pulo tadih:

Caddek, caddek, baramu bilek caddek
Lah matai caddek dihimpik kayau caddek

Palauk baapaik nga uto caddek 

Caddek, caddek, baramu bilek caddek
Lah matai caddek dihimpik kayau caddek
Palauk baapaik nga uto caddek 

Ilee, apo awok kato itiuh ayoh! Sapau nga matai diimpik kayau! Baapaik nga uto palauk! kato Ujang batanyo. Dakdei, itiuh kan nyanyi, kato nga karako. Yei lloh ituh ribungk. Ala imbu gaddou inih ayoh! Kato Ujang. Akau takuuung nye nangnga laggu awok itiuh!. Yei ntak leh akuh ribungk, kato uho nga karako. Tapi idik lamo udah itiuh lah manyanyi pulo nyuh:

Caddek, caddek, baramu bilek caddek
Lah matai caddek dihimpik kayau caddek

Palauk baapaik nga uto caddek 

Caddek, caddek, baramu bilek caddek
Lah matai caddek dihimpik kayau caddek
Palauk baapaik nga uto caddek 

Ditaggiu pulo di Ujang ayang nyuh tadih. Ditaggeu ntai tapi idik lamo  sudah itiuh manyanyi ulo nyuh. Lah kamboa bulu kuduk Ujang nangnga laggu ayang tadih ngato uho matai diimpik kayau. Palauk baapaik ulo nga uto. Ditasangk apo jawengk nyuh: ee kan lagu.
Akhirnye lah satu satangngah joa bajaloa, ibeileh usiu. Pio adei lampu, tro nye umoah, ayoh? kato Ujang. Uho kan barami umoah, kato uho nga karakang nyei. Alau kaau duliu kumoah, akau agi nak kayek masuh kakai! Yei duliu lleh Ujang kumoah dan ibei umoah takanjengk uho, labba-labbeh indiuk. Heh iyei! Anok akuh tinggou ahengk, lah karupang! Sapau kantai kaau balek, Nok? Ayoh kantai akuh! kato Ujang. Hee ayang kaah lah matai anok! Ditingkang kayau! Kloi nahoh yeng!. Nangaihleh Ujang tadih. Jadi dinga sapau akau balek tadih? kato Ujang ala atoi. Antau! Antu ayoh! Hii batambah tanggoak bulu kudiuk nyuh. Hii cangk! Unta lah tibei umoah!   Yei inggu itau leh, abihleh  sakunung ……

Uluk Ngoh, 17 Juli 2004
***





[1] Mano nga batulih miring, dibacei dingan irama khusus. Dakcok? Barajeleh!

  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS

KANCA DINGAN BA-EUK



B
aeuk adeileh binatou nga kasumbong-subong  dan pancameeh. Cubei kloi nyunyung nyuh, nak nyibi uho bee mpang. Lanco nye nyei nyibi uho. Dihi nyei manang mpang, dakcok nyei nyauk. Buhingk nyuh tajungkiu, aboa, kato uho duliu mpang  sabu rau mpang. Sabu rau, sabun harum, sabu mandi. Ngambe uho barusei, dak? Titung leh ba-euk, nyangngui uho bee gawoi nyuh. Barusei dakcok nyei nyauk, nyei dakdei ngaji.  Mmangk niru baeuk, yeh! Kaluk kito panyibe, dikato uhuh sarupo dinga ba-euk, dakdu ngaji nga siyou!

Hebatnye ba-euk itiuh, adei pulo. Baladoa idoak tapi saluruh ladoa nyeileh nga tuang. Taung uhuh, kaco, timau, slu-tinggi dan laai-laai nga ditanang uhuh, diambuik bee nyuh. Mah adei nyei mintangk ka tuwang leh! Kaluk diiso uhuh lahai ata ala ladoa, dicangngui nyuh uho duliu, bahu nyei lahai. Iko aji kahengk suwo baeuk?  Cubei pulo  kloi, kada-kadeng tibei bee gileu nyuh, mata-matai ranting kayau dintu tujung. Paranang uhuh: kawo, kulak-anaih dan apo bee lleh, ilak bee nyei matai. Pio itiuh klah? Acok iko nyauk sabbengk? Dnge mah akuh nyarito ngusi iko!

Pado satu ahai, udoah ba-euk ngambik paranang uhuh, nyei ugiu ati umpu kayau sambi ngunya-ngunyoh. Apo nga dikunyang nyuh? Cubei takkoi? Babidei dinga binatang laai, ba-euk acok nyimpang makanan di liyoi nyuh. Kaluk liyoi nyuh gambeu, yei makanan isoi itiuh. Taa, kaco, timau, ubek, lanco nyei ngattok ala liyoi duliu. Lah pannoh liyoi, bahu nyei ngambuik nak makang. Tapi barapeu nye leh muatan lijoi itiuh, idoak ugei sampo saambeu atau saguni, dak? Tapi kaluk manusio mancurai ntu labbeh pulo dari ba-euk. Uyou atau guni dibeeu nyuh. Abih nye paranang uhuh.

Jadi ba-euk ngunya-ngunyoh itiuh yeileh makanan nga adei ala liyoi  dikaruwo nyuh balek. Dikunya-kunyang nyuh duliu sablum nyei nallang. Sambi ngunyoh ati kayau tadih nyei ngallah kaweng ka padang lalo. Lamo nyei muno ngalli lalo. Duwu kayu laai dakdei nga saunci duwu lalo. Sapauleh nga nguncing duwu lalo inih? Kato nyei ala atoi!.Idik tapika di nyei. Akhirnya kato nyei: hoh inih jadi bahan satakking akuh dingan kanca. Kanca ngato nyei caddek bee, cubeileh inih pasti dakcok nyei nyawengk.

Marumpangk dan marumpangkleh ba-uk tadih dan suwoleh nyuh dingan kanca. Haa inih nyei kanca, kato nyei. Diimbeu nyuh leh:

Ba-euk                   :  Nca! Nca! Mmangk lahai! Kiningk mpa!
Kanca                    :  Haa pio? Adei apo?
Ba-euk          : Dka-dkek  iningk  nahoh.  Akau  adei satakking, cubeileh        jawengk kaluk kaau acok, kaluk yei mpa caddek!           
Kanca                    :  Kaluk  mpak  akau  dakdei nga  payoh, Euk! Cubei kato, apo  
                                satakking mpuh itiuh?
Ba-euk                   :  Duwu lalo sapau nga nguncing? Jawengk Nca!
Kanca                    :  Mpa  nga  bangei,  akau   nga   kaau   tasangk!  Mudoah  nye  
                                jawengk itiuh Euk!!
Ba-euk                   :  Kaluk mudoah, cubei kato!
Kanca                    :  Mangngaih leh kaau kaluk aku kato jawengk!
Ba-euk                   :  Mpa dakcok jawengk, mpa kato akau mangngaih!
Kanca                    :  Samudah  angai,  Euk!  Idoak  nye  kaau   mangngaih   kaluk 
                                aku  kato jawengk?
Ba-uk                     :  Pio ulo akuh mangngaih.
Kanca                    :  Kaluk  kaau  bakaang  nye  yei akuh  jawengk, tapi  mmangk
                                nye kaau  mangngai!
Ba-uk                     :  Idoak akuh mangngaih, jawengk leh!
Kanca                    :  Buhingk kaau abou, sapau nga ngabeng, Euk!

Nanngngang jawaban kanca tadih, mma mangngaih bauk tadih. Barahi nyuh kaweng ngajji kanca. Kanca kanco pulo barahui, idik dapengk baeuk ngajjoi. Dek karno itiuh idik lappah mangngih ba-euk. Lahai leh ba-euk moo ati panah.Raso manngngaih tadih dilappeh nyuh kah nga laai. Manjengk nyu kati umpu kayau balek, mma dipata-patai nyuh ranting kayau, kayu apo bee.  Sampo mining, kaluk nyei tino parabi kanca, nyei tetap marappeh pamangngi, mata-matai ranting kayau, malah nyabungk umpun apo bee nga nyei suwo: taa, cabe, timau, ubek, kaco, bawoa dan laai-laai  Titungleh parangi baeuk sampo mining, uho batano, nyei nyabungk. Itiuleh mako uho baradoa talo ahengk ngantoi paranang dan habihleh atau sarassoleh sakunung inih ….




Uluk Ngoh, 13 Juli 2004

***





  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS

KANCA DINGA BAYEi





K
anca adeileh binatoa nga paling caddek ati duniye inih.. Aji iko nangngang dak? Macca-macco binatang laai dikicah nyuh manno: imo, baeuk, bayei dan laa-laai. Caritu nyei ngicah bayei nining inih.

Masu duliu ugei caritau, kanca ngango nak ging ka sabrang ayak. Disabroa itiuh banyoak nye uho mukoak ladang bariu. Adei uho nanang jageu, kaca guri, kaca panjoa, timau, macca-macco leh. Manangleh carau akau nyabrou inih? Kato kanca ala atoi. Kaluk akau buheu bisa ugeileh akau tarboa, tapi akau dakdei kappangk. Apo ako, hah?. Bata ayak dakdei nga sintok, daloa galeu.

Sambi, bajaloa truh ugei bapika. Dakdei nyei taau lah ibei tpi ayak, tpi lubeuk. Ile banyak bayei ala lubeuk inih!, kato kanca ala atoi. Haa inih bisa akauh nyabroa. Kasampatan! Mako diimbeu nyuhleh bayei tadih:

Kanca                :  Bayei!  Akau  kiningk  inih nak mageh iko makang akau! Akau   
                            lah  puwah  idungk  ati  duniye  dan  ngango  nye  nak  matai!
                            Sablum akau  marumpangk  kala ayak, cubei kumpah iko gala-
                            galeu, mah aku ngato!
Bayei                 :  Marumpangk beeleh. Pio kamai kumpah ulo?
Kanca                :  Iko kan  banyoak uhang!  Supayo  rato  iko  dapengk, ntu harus
                            dibagui samu  banyingk!  Kaluk  iko uho sapulah bagi sapulah,
                            kaluk limu  balleh  bagi  limu  balleh.  Jangan  iko barabbungk,
                            babaloah  pulo. Kaluk iko babaloah, biye dik jadi akuh nyarroh
                            dihi ngusi iko.
Bayei                 :  Kaluk  titung yei pulo. Kumpah! Kumpaaah. Kumpah cpangk!
                            Kito dapeng rizki!, kato nga gaddoa.
Kanca                :  Cubei  babarih  iko  jak  tpi  lalilui  inih sampo tpi uduik. Palok
                            ahengk, ikak lalaangk.
Bayei                 :  (Babarih leh sasuai parintah kanca).
Kanca                :  Dakdei  nga  tinggoa agih?  Ila-ilak  yeh! Akau nak ngtong iko!
                             Mulai !  (Sasudah marumpangk)  mulai  ngitong, satau, duwei,
                             tigei,…………….   sapulah,   saballeh,   duwu    balleh     dan
                             (marumpangk ka sabarroa)

Tibeileh kanca di sabrou, ngadengk nyuh pulo ngusi bayei ala lubeuk tadih. Apo kato nyei: Hee bangei nye iko nih! Uhang gadda-gaddoa, tapi ubei galeu. Hee, heh bayei, abih sakunung ….



  Uluk Ngoh, 13 Juli 2004

***

  • Digg
  • Del.icio.us
  • StumbleUpon
  • Reddit
  • RSS